Sabbatical, in het moment leven | Bert
Sabbatical, in het moment leven | Bert
woensdag 22 februari 2023
Er tussenuit, voor langere tijd. De zinnen verzetten. Niet bezig zijn met je werk. De tijd nemen om te reflecteren op je leven. Zo beschrijven drie bedrijfsjuristen die een sabbatical hebben genomen deze periode. Waarom gingen ze op sabbatical, en wat heeft het ze gebracht? In dit interview: Bert de Jonge, senior legal counsel en advocaat bij Enexis.
Het fenomeen is uit Angelsaksische landen naar Europa overgewaaid. De oorsprong van de term sabbatical ligt in het Bijbelse sabbatsjaar, elk zevende jaar waarin het land niet bebouwd werd, schulden werden kwijtgescholden en slaven werden vrijgelaten. Het woord sabbat staat voor de zevende dag van de week, de rustdag. Zoveel mensen als er zijn die een sabbatical nemen, zoveel manieren zijn er om daar invulling aan te geven. Een reis maken komt veel voor, en dat is ook wat Jasper Langezaal, Esther van Susteren en Bert de Jonge deden tijdens hun sabbatical, Esther zelfs meerdere keren.
Yurt
Bert de Jonge fietste vorig jaar met zijn vrouw naar Santiago de Compostela. ‘Het was coronatijd, 2021. We hadden een half jaar vrij genomen maar konden niet direct weg vanwege allerlei beperkingen. Toen zijn we eerst een maand in een yurt bij Deventer gaan zitten. Het was maart, vrij koud, en daar zaten we in die tent met een houtkachel. Als je naar buiten keek, waande je je in Mongolië. Natuurlijk hadden we de auto kunnen pakken om op stap te gaan, maar die hebben we bewust laten staan. We wandelden en wandelden, meer was er niet. Na een maand wilden we beginnen met onze fietstocht naar Spanje, maar toen kreeg ik ineens een ontsteking aan mijn knie, waardoor ik vier weken met mijn been omhoog moest zitten. Een tegenslag, maar ik kon het hebben. Ik begon toch al een beetje los te laten, de dingen meer te accepteren zoals ze zijn. Die maand in de yurt had effect.’
Tijd
Bert nam een sabbatical om zich tijd voor reflectie te gunnen, om minder in beslag genomen te worden door het dagelijkse leven en het werk. ‘Het idee dat je alsmaar door moet, getuigt van een verkeerde levensopvatting. Onze Westerse samenleving heeft ons veel gebracht, maar is erg gericht op rendement. Je hebt ook tijd nodig om te lummelen, een beetje aan te rommelen. De filosoof Joke Hermsen onderscheidt twee soorten tijd, die zij aanduidt met Griekse termen: Kairos, de innerlijke tijd die je bewust beleeft, bijvoorbeeld als je muziek luistert, je concentreert op iets, of je gedachten de vrije loop laat. De andere soort tijd is Chronos, de kloktijd. De balans is hier doorgeslagen naar de kloktijd, en die tijd is geld geworden. Ik gun ieder mens om wat meer bewuste tijd te hebben, meer Kairos. Wie te operationeel werkt, komt niet aan reflectie toe, terwijl het laten stromen van gedachten en van energie heel belangrijk is.’
Na het verblijf in de yurt en de nodige rust voor de knieblessure moesten Bert en zijn vrouw wachten tot ze gevaccineerd waren. Daarna stapten ze op de fiets richting Santiago. Er resteerden nog drie maanden sabbatical. Onderweg sliepen ze in hun tentje of in pelgrimsverblijven. ‘Het was af en toe echt afzien’, zegt Bert. ‘Plensbuien in Nederland en later snikhete dagen in het zuiden. We leefden sober en zagen wel wat de dag ons bracht. In het begin moesten we wennen, maar na een tijd voelde het steeds lichter. Het contact met andere pelgrims vond ik inspirerend. De meesten waren bezig met vragen over zingeving, over de manier waarop je invulling aan het leven geeft.’
'Je hebt ook tijd nodig om een beetje aan te rommelen'
Inzichten
Aangekomen in Santiago de Compostela hielden Bert en zijn vrouw nog een weekje vakantie en daarna reisden ze terug naar huis. Weer aan de slag. ‘Op de eerste dag belde een collega om te zeggen dat ze het fijn vonden dat ik er weer was, dat maakte het begin makkelijk.’
Inmiddels is Bert alweer een jaar aan het werk. Het sabbatical heeft hem een paar nieuwe inzichten opgeleverd. ‘Door het fietsen kom je wat dichter bij jezelf, bij je gedachten. Twee belangrijke dingen kwamen in mij op. Ten eerste: seize the moment, als een soort levenshouding. Ik bedoel er niet mee dat je onverantwoord gedrag moet vertonen, maar wel dat je dingen die je belangrijk vindt niet moet uitstellen. Als iemand bijvoorbeeld ziek is, kun je het beste meteen aandacht aan die persoon schenken. Door het moment te pakken, geef je het moment zelf ook meer aandacht. Je leeft meer in het hier en nu. Nog een inzicht: ‘be friendly with your thoughts. Daarmee bedoel ik dat je jezelf ook eens wat moet gunnen. Dat je niet denkt dat je voortdurend dingen moet. Veel jonge mensen voelen zich somber. Het helpt als je niet zoveel moet van jezelf.’
(Tekst: Henriette van Wermeskerken, NGB)
Meer lezen over sabbaticals
Boeken
- D. Aerts e.a., Pelgrims. Onderweg naar Santiago de Compostela, Museum Catharijneconvent, Utrecht 2011
- H. Vuijsje, Pelgrim zonder God, Contact, 2002
- J. Hermsen, Stil de tijd. Pleidooi voor een langzame toekomst, De Arbeiderspers, 2010
- P. de Winter, En binnenkort ben ik even helemaal sabbatical! Ontdek wat een time-out je kan opleveren, Haystack, 2008
- F. Tromp, Sabbatical, 1999, Vbk Media
Artikelen (online)
- ‘Sta je zelf toe af en toe te lummelen’, interview met Joke Hermsen in Harpers Bazaar, juli 2020
- ‘Even iets heel anders’, Henriette van Wermeskerken in Mr magazine, juni 2012
